Autismevriendelijke school

• Prikkelarme leslokalen
• Klassen met maximum tien leerlingen
• Handelingsgericht werken is een methode om op een adequate manier problemen te lijf te gaan (Pameijer en van Beukering, 2006). Door de werkwijze min of meer te standaardiseren met een stappenplan ontstaat een, voor alle betrokken partijen, transparante werkwijze. Het vertrekpunt zijn de onderwijsbehoeften van de leerling. In dit proces betrekken we ook actief de ouders. Zo kunnen ze mee het handelingsplan helpen opstellen, klassenraden bijwonen, enz.

• In De Passer krijgen alle klassen elke week één lesuur BOM (Begeleiding Op Maat). Tijdens dit lesuur wordt de wat-hoe-methode aan de leerlingen verduidelijkt en worden de nodige handvatten aangereikt om een gepaste studie- en organiseermethode te verkrijgen.

  De wat-hoe-fiche is een fiche waar een overzicht op staat van de te kennen en kunnen leerstof. De fiche biedt een duidelijk overzicht per aangekondigde taak en toets voor leerlingen, leerkrachten, opvoeders en ouders omtrent het verwerken van leerstof. De leerlingen kunnen afvinken wanneer ze het onderdeel gestudeerd hebben en zien zo een vooruitgang in het leerproces. De fiche dient ook als zelfcontrole bij het studeren: ken/kan ik alles voor de toets? Heb ik alles uitgevoerd voor de taak?...

De speelplaats

We hebben verschillende speelplaatsen waarbij elke speelzone zijn eigen afspraken heeft. Zo is er een fit-o-piste waar je je sportief kan uitleven, een rustige zone waar je kan ontspannen en een voetbal- en basketbalveld

Gestructureerde activiteiten

Onze pauzes en speeltijden verlopen in alle rust en met gestructureerde activiteiten zoals begeleid voetbal, basket, frisbee, schaken, dansen, mindfulness, gevechtssport, bezoekjes aan het Dolfinarium over de middag, gamemiddagen…

Het zonesysteem

Lukt het een leerling eventjes niet om de les te volgen, kan hij/zij terecht in een lokaal dat (net zoals de speelplaats) ingedeeld is in bepaalde zones, met constante permanentie.

• RUSTZONE: de leerling komt hier tot rust.
• DENKZONE: de leerling komt hier tot rust na een incident. De leerling denkt na over het eigen gedrag a.d.h.v. de methodiek ‘Geef me de vijf’.
• WERKZONE: de leerling werkt zelfstandig aan schoolwerk of een reflectietaak
• TIME-OUT: de leerling die even niet meer kan functioneren of even afgezonderd moet worden, komt in een prikkelarm lokaal terecht met zitzak.

Het Maggie-systeem

Onze leerlingen met autisme zijn uiteraard ook leerlingen in hun puberteit. In die puberteit (versterkt door hun autisme) is omgaan met gezag en regels vaak heel moeilijk. Wanneer een leerling een overtreding begaat, kan de leerkracht dankzij het Maggie-systeem de juiste consequentie koppelen aan de overtreding, weet men hoe te remediëren en wat te doen om op te volgen. De naam Maggie verwijst onder meer naar … mag –ie? Mag hij x, mag hij y? Met dit systeem proberen we hier een duidelijk antwoord op te geven.

Waarom zoveel afspraken en regels?

Klasafspraken, speelplaatsafspraken, refterafspraken, … Ze zorgen allemaal voor de basisrust van onze leerlingen. Op deze manier dragen we bij aan een veilige, autismevriendelijke school en leerklimaat. Nood aan afspraken en routines is trouwens ook een bepalende factor op schoolniveau volgens de meta-onderzoeken van Marzano. Dit zetten we in De Passer ECHT om in de praktijk, want we gaan voor wetenschappelijk onderbouwd lesgeven. 

Bij het inrichten van De Passer werd rekening gehouden met de aanbevelingen van architectuur voor autisme. We vonden ook inspiratie op o.a. de site autism toolbox. Deze richtlijnen zijn gericht op het welbevinden. We geloven namelijk in het verhogen van het welbevinden van de leerlingen vooraleer de leerling tot leren komt. Het resultaat is een schoolgebouw op maat, vertrekkend vanuit de behoeftes van de leerling en rekening houdend met de mogelijkheden en beperkingen van de ruimtes van De Passer.

In De Passer willen we enerzijds een gestructureerde, duidelijke en voorspelbare omgeving creëren en anderzijds moet die omgeving veilig, warm en voldoende vertrouwd zijn. Een gestructureerde, overzichtelijke en leesbare omgeving is belangrijk opdat leerlingen zich goed zouden kunnen oriënteren in de ruimte en overzicht kunnen behouden.

De verschillende klassen worden aangeduid met een helder logo op de toegangsdeur van de respectieve ruimte. Het coachteam bevindt zich centraal in het gebouw. Elke leerling krijgt een vaste plaats in klas met zijn of haar werkmateriaal binnen handbereik. Prikkelarme klassen met time-timer en pictogrammen om de dagindeling te visualiseren, bieden structuur en voorspelbaarheid. Om zich af te schermen van auditieve prikkels kunnen de leerlingen werken met oordopjes en/of na overleg een geluidsdempende hoofdtelefoon. Tafels in het midden van de klas maken het echter ook mogelijk om klassikaal projecten uit te werken. De centrale basisopstelling blijft echter steeds min of meer gelijk. Die vaste structuur biedt voorspelbaarheid en rust voor de leerlingen.

Bovendien is er een time-out ruimte voorzien, een plaats waar men zich kan terugtrekken indien daar behoefte aan is. De leerling bevindt zich er echter steeds onder toezicht. Er zijn duidelijke regels omtrent het gebruik van de time-out voorzien.

Naast structuur en voorspelbaarheid is ook de aankleding van de klassen van belang, zodat leerlingen zich er veilig en op hun gemak voelen. Door het kiezen voor zachte materialen zoals linoleum op de vloer en zachte, harmonieuze kleuren met hier en daar een accent, krijgt een schoolse omgeving een warme uitstraling en wordt het algemeen welbevinden vergroot. De basiskleuren bestaan uit zachte tinten grijs, linoleum op de vloer en turkoois accenten op de stoelen die tevens refereren naar het logo van De Passer. Waar mogelijk werd er ook rekening gehouden met de zintuiglijke gevoeligheid van onze leerlingen met autisme. Linoleum zorgt voor een stille ondergrond, denk aan het verschuiven van stoelen en banken.

Bibliografie

- Schrameijer, F. (2015, 05 03), ‘Architecture for autism’, opgehaald van architectuur voor autisme: www.architectuur-voorautisme.org .

Kinnaer, M. (2013), masterproef “Autisme van bovenaf of binnenuit”.

www.eurekaonderwijs.be

www.autism-architects.com

www.autismtoolbox.co.uk

www.kcwz.nl

www.steunpunt-autisme.nl

www.participate-autisme.be